Είτε το πιστεύετε είτε όχι, κάποιοι χημικοί ΕΧΟΥΝ αίσθηση του χιούμορ.. Μια απόδειξη γι’αυτό είναι το παρόν αφιέρωμα!
(το οποίο θα διαρκέσει για όσο καιρό βρίσκω υλικό. 😛 Είχα ξεκινήσει μια παρόμοια προσπάθεια σε άλλο blog, μα την σταμάτησα λόγω έλλειψης χρόνου. Αυτά γίνονται όταν μπαίνεις σε εξάμηνα με άπειρη δουλειά..)
Traumatic Acid
Μετά από μια τραυματική εμπειρία στα εργαστήρια, οι English Jr., Bonner, Haagen-Smit κατάφεραν το 1939 να απομονώσουν την ένωση αυτή από φασόλια. Ρόλος της, να ενεργοποιεί τη διαίρεση των κυττάρων όταν αυτά τραυματιστούν (εξ’ού και το όνομά της), ώστε το φυτό να «αναρρώσει» πιο γρήγορα.
Η ονομασία κατά IUPAC είναι δωδεκ-2-εν-διοϊκό οξύ, οπότε ίσως το «traumatic» αναφέρεται και στην προσπάθεια να το προφέρεις.. 😛
Σκατόλη
Κι όμως, η ονομασία του μορίου προέρχεται από την ελληνική λέξη! (να και κάτι που μάλλον δε μας είπε ποτέ ο Λιακόπουλος 😛 )
Ανήκει στην ομάδα των ινδολών, και είναι από τα κύρια συστατικά στα περιττώματα.. Είναι αρκετά τοξική σε μεγάλες συγκεντρώσεις, αλλά αυτό μάλλον το ξέρατε ήδη. 
Aυτό που ίσως δεν ξέρατε, είναι ότι η μυρωδιά της σκατόλης αλλάζει δραματικά προς το καλύτερο σε μικρότερες συγκεντρώσεις. Έτσι, κάποια λουλούδια, όπως το Zantedeschia aethiopica, περιέχουν σκατόλη σε μικρές ποσότητες, ώστε μυρίζουν όμορφα και προσελκύουν περισσότερα έντομα.
Έτσι, συναντάμε τη σκατόλη και σε διάφορα αρώματα, και επίσης σαν συστατικό των παντζαριών (μα ποιος θα ονόμαζε την ένωση «παντζαρόλη» όταν έχει μια τόσο τρομερή ονομασία;)
Ωστόσο, η πιο «αταιριαστη» χρήση της σκατόλης, είναι στο παγωτό, όπου προστίθεται για βελτίωση της γεύσης και του αρώματος! 😕 😕 Μάλλον θα αργήσω να ξαναφάω παγωτό.. Τουλάχιστον, η σκατόλη που προστίθεται είναι συνθετική, και όχι παρασκευασμένη από άνθρωπο..στο εργαστήριο εννοώ
H κανονική της ονομασία είναι 3-μεθυλο-ινδόλιο και η δομή της είναι η:
George
Υπάρχει κανείς επιστήμονας που να μην ονειρεύεται κάποια μέρα να παρασκευάσει μια καινούρια ως τότε ένωση, και να της δώσει το όνομά του;
Ε, εδώ δεν έγινε αυτό. 😛 😛
Σε αυτήν την περίπτωση, η σύνθεση της ένωσης έγινε το 1966 από τον τότε προπτυχιακό φοιτητή James Carnahan στο πανεπιστήμιο Columbia. Xοροπηδώντας από τη χαρά του, ο Carnahan έκανε αυτό που όλοι οι προπτυχιακοί φοιτητές έχουμε κάνει στη θέση του: έτρεξε να το πει στον καθηγητή του. 😛
Ο καθηγητής του, Thomas Katz, δεν είχε το χρόνο ή την όρεξη εκείνη τη στιγμή ώστε να καθίσει να βρει την επίσημη ονομασία του μορίου. Άλλωστε, οι παράξενες ονομασίες είναι πάντοτε της μόδας!
Η επιλογή του ήταν σωστή, καθώς ένα ελληνικό blog χημείας δε θα ασχολούνταν ποτέ με το tetracyclo[4.3.0.02,4.03,7]non-8-ene (η επίσημη ονομασία της ένωσης), 46 χρόνια μετά..
Η δομή του Γιώργου: (ή Τζωρτζ, ή Τζώρτζη, ή όπως αλλίως θα μεταφράζεται στα ελληνικά!)
2-isopropyl-3-methylbicyclohexyl
Η ονομασία bicyclohexyl είναι η εμπορική ονομασία για το κυκλοεξανο-κυκλοπεντάνιο. Έτσι, το μόριο ουσιαστικά είναι ένα κυκλοεξανο-κυκλοπεντάνιο, ενωμένο με μια ισοπροπυλομάδα και μια μεθυλομάδα.
Το ενδιαφέρον για την ένωση αυξάνεται όταν δει κανείς τη δομή της:
ASS
Γιατί και οι χημικοί λατρεύουν να παίζουν με τα ακρωνύμια! 😛
Το ASS είναι ένα ένζυμο που συμμετέχει στον κύκλο της ουρίας και καταλύει την αντίδραση του ασπαραγινικού, σε αργινινοηλεκτρικό.
Για να μην το ψάξετε έτσι στο Google και καταλήξετε με μάλλον διαφορετικά αποτελέσματα ( 😛 ), η ονομασία του είναι Συνθετάση του Αργινινοηλεκτρικού (argininosuccinate synthetase).
Συνεχίζεται σύντομα, με περισσότερα παράξενα μόρια..! 🙂
Βιβλιογραφία:
http://www.chm.bris.ac.uk/sillymolecules/sillymols.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Traumatic_acid
http://en.wikipedia.org/wiki/Argininosuccinate_synthase
http://www.chm.bris.ac.uk/motm/skatole/skatolec.htm
http://discovermagazine.com/2008/jun/27-stupid-science-word-of-the-month-bi-george
Never Lick The Spoon 